12 فوریه
صنعت نایلون
نایلون Nylon
نخستین الیافی که ساخته دست بشر بوده، نایلون است. نایلون، پلیمری است که در سال ۱۹۳۵ توسط والاس کاروترز (Wallace Carothers) متخصص شیمی آلی کمپانی دوپونت DuPont که یکی از بزرگترین تولیدکننده های مواد شیمیایی در آمریکا و جهان است، ساخته شد. کاروترز ۷ سال بر روی این پروژه کار کرد تا در نهایت موفق شد در سال ۱۹۳۸ اولین محصول نایلونی را که مسواکی با الیاف نایلون بود، تولید کند. بدین ترتیب خبر پیدایش نایلون در جهان به سال ۱۹۳۸ پخش گردید. سپس مشهورترین محصول نایلونی که همان جوراب نایلون زنانه است، در ۵ می۱۹۴۰ به بازار عرضه شد. نایلون را در جریان یک رشته آزمایش ها، به طور ناگهانی به دست آوردند. به گفته دیگر، دانشمندان در جستجوی این راز بودند که چرا و چگونه برخی از مولکول ها به هم پیوند می خورند و مولکول های درشتی، مانند مولکول های کائوچو و پنبه، را به وجود می آورند. برای کشف این راز، آزمایش هایی انجام گرفت و روزی ضمن یکی از این آزمایش ها ناگهان ماده ای تهیه شد که مانند شکلات، کش می آمد. وقتی که آن را سرد کردند، دیدند که باز بیشتر و بهـتر کش می آید. بر اثر این کشـف، شیمی دانان به این فکر افتادند که آیا می توان از همین ماده نوظهور، الیاف پوشـاکی تهیه کرد. با داشتن چنین هدفی، کاوش های خود را دنبال کردند و پس از هشت سال کار پی گیر، توانستند الیاف جدیدی به نام نایلون به جهان عرضه کنند.
برای تبلیغ نایلون آن را به استحکام فولاد و به خوبی و لطافت تار عنکبوت تعبیر کردند. امروزه نایلون در شمار عظیمی از محصولات هم چون چتر نجات، لاستیک ماشین، چادر، طناب و بسیـاری ابزار نظامی استفاده میشود. با وجود این ما همچنان به جوراب نایلون زنانه میگوییم جوراب نایلون. براساس تاریخچه تولید نایلون میبینیم که ساخت نایلون به همان اندازه مشکل بوده، که پیدا کردن نامی برای آن.
برخی معتقدند عاملی که موجب شد دوپونت سعی کند این الیاف جدید را تولید کند، قیمت بالای ابریشم آسیایی بود که عمدتا از ژاپن وارد میشد. در دهه ۱۹۳۰ ارتباط بین آمریکا و ژاپن آمیزهای از نفرت بود. ابتدا ژاپنیها توسط ساکنین آمریکا به عنوان مردمانی مؤدب و درستکار پذیرفته شدند، اما به تدریج ساکنین از این مردمان سختکوش، موفق و همیشه ساکت احساس نفرت کردند.
در این اوان ژاپنیها قیمت ابریشم خود را به شدت بالا بردند و یکی از بزرگترین مشتریان این ابریشم، ارتش آمریکا بود. بنابراین ساخت نایلون دستاورد بزرگی برای آمریکاییها محسوب میشد به طوری که برخی آن را یک جنگ شیمیایی نامیدند. در طول جنگ جهانی دوم نایلون، جایگزین ابریشم آسیایی شد و این ضربهای به ژاپن بود که بازار ابریشم خود را از دست داد.
نایلون از چهار عنصر زیر به دست می آید :
کربن هیدروژن نیتروژن اکسیژن
البته تمام این عناصر در طبیعت یافت می شوند. کربن را از زغال سنگ، نیتروژن و اکسیژن را از هوا، و ئیدروژن را هم از آب می گیرند. امروزه برای تولید نایلون عناصر فوق را از گاز طبیعی، نفت خام، چوب ذرت و پوسته جو تهیه می کنند.
برای پدید آوردن نایلون، اساس کار این است که دو مولکول مختلف را به هم قلاب می کنند تا از آن مولکول درشتی حاصل شود. از قلاب شدن این دو مولکول، ماده ای به نام نمک نایلون به دست می آید. نمک نایلون را در دیگ های بخار بسیار قوی حرارت می دهند. مولکول ها بر اثر پیوستن به هم، زنجیره ای را پدید می آورند که بسپار خوانده می شود. آن گاه چون بسپار را حرارت می دهند، به صورت مایع غلیظی در می آید. سپس این مایع را از صفحه مشبکی که سوراخ های فراوان و بسیار ریزی دارد، عبور می دهند. مایع غلیظ از این سوراخ ها به صورت الیاف خارج و پس از سرد شدن، سرد می گردد. با تابیدن چند رشته از آن ها یک نخ نایلون پدید می آید. پس از تمام این مراحل، نخ نایلون را آن قدر می کِشند تا طولش به سه یا چهار برابر طولی که هم اکنون دارد، برسد. بدین گونه نخِ محکم و کش داری به نام نایلون فراهم می شود.
خواص و کاربردهای نایلون:
بیشترین کاربرد نایلون ها در تهیه الیاف پارچه و صنایع نساجی بوده و در تهیه قطعات صنعتی نیز کاربرد دارند. نایلونها قدرت مکانیکی خوبی دارند و به این علت در این صنایع استفاده میشوند. این پلیمرها، نقطه ذوب بالایی دارند. چون در بین زنجیرهای پلیمر، پیوند هیدروژنی ایجاد شده است. این پلیمرها کمتر در حلال ها حل میشوند، اما قابل انحلال در اسید فرمیک و پلی آمیدها هستند.
نایلون گونهای پلیمر ترکیبی و پلیامید است که برای نخستین بار در ۹ اسفند ۱۳۱۳ (۲۸ فوریه ۱۹۳۵)، توسط والاس کاروترز در مرکز پژوهش دوپونت ساخته شد.نایلون یکی از پرکاربردترین پلیمرها در عموم است.
نایلون گونهای از گرمانرم است که از مواد نرم ساخته شده است.نخستین کاربریهای تجاری از نایلون در ساختن برس مسواک (۱۹۳۸) و جوراب زنانه (۱۹۴۰) بود.این مواد از واحدهای تکرارشونده که با پیوند پپتاید (یا پیوند شیمیایی آمید) به یکدیگر پیوند یافتهاند، تشکیل شده و نوعی پلیامید است.نایلون نخستین پلیمر ترکیبی موفق در بازرگانی است.هدف از ساخت نایلون آن بود که چون در دوران جنگ جهانی دوم، ابریشم کمیاب شده بود، نایلون جایگزین ترکیبی ابریشم شود و بتوان چیزهایی را که با ابریشم ساخته میشد با این ماده ساخت؛ این ماده در آن دوران در ساخت برخی وسایل نظامی چون چتر نجات، جلقه توپخانه ضد هوایی و تایرهای بسیاری از انواع خودروهای نظامی بکار رفت .
نایلون (پلی آمید)
نایلون، پلیمری است که در سال ۱۹۳۵ توسط والاس کاروترز متخصص شیمی آلی کمپانی دوپونت که یکی از بزرگ ترین تولیدکننده های مواد شیمیایی در آمریکا و جهان است ساخته شد. کاروترز ۷ سال بر روی این پروژه کار کرد تا در نهایت موفق شد در سال ۱۹۳۸ اولین محصول نایلونی را که مسواکی با الیاف نایلون بود تولید کند. سپس مشهورترین محصول نایلونی که همان جوراب نایلون زنانه است در ۵ می۱۹۴۰ به بازار عرضه شد. برای تبلیغ نایلون آن را به استحکام فولاد و به خوبی و لطافت تار عنکبوت تعبیر کردند.
امروزه نایلون در شمار عظیمی از محصولات هم چون چتر نجات، لاستیک ماشین، چادر، طناب و بسیـاری ابزار نظامی استفاده میشود. با وجود این ما همچنان به جوراب نایلون زنانه میگوییم جوراب نایلون.
براساس تاریخچه تولید نایلون میبینیم که ساخت نایلون به همان اندازه مشکل بوده،که پیدا کردن نامی برای آن .
در سال ۱۹۴۰ ژان اکلبری از دوپونت توضیح داد که کلمه (NYL) کلمه دل بخواهی است و کلمه ON از الیاف کتان یا ریون اقتباس شده، عجب توضیحی!
در سال ۱۹۷۸ دوپنت توضیح داد که نایلون به معنای No Run است یعنی درنمیرود (نخکش نمیشود) و سپس با تغییراتی نایلون خوانده شد تا خوش آهنگتر باشد. توضیح خوبی است تنها اشکال این است که این الیاف نخکش میشود!
توضیح عجیب دیگری هم میگوید که این نام با ادغام کلمات دو شهر نیویورک (NY) و لندن (LON) بوجود آمده دو شهری که الیاف در آن معرفی شد. اگر چه این توضیح با علم لغت شناسی یا صرف و نحو همخوانی دارد اما با حقیقت ارتباطی ندارد. جوراب نایلون در نمایشگاه جهانی نیویورک معرفی شد. لندن نقشی در تاریخ نایلون ایفا نکرده است.
تقریباً ۴۰۰ توضیح برای نام نایلون ارائه شده هر کدام بدتر از دیگری. چرا دوپونت سعی دارد با سیاه کردن اوراق متعدد چنین توضیحاتی را درمورد نام نایلون بدهد؟ نکته مشکوک این است که به جز اولین توضیح تمام توضیحات بیش از ۳۰ سال پس از ورود نایلون به بازار داده شدهاند.
به نظر من ماجرا از این قرار بوده: عاملی که موجب شد دوپونت سعی کند این الیاف جدید را تولید کند قیمت بالای ابریشم آسیایی بود که عمدتاً از ژاپن وارد میشد. در دهه ۱۹۳۰ ارتباط بین آمریکا و ژاپن آمیزهای از [X] * و نفرت بود. ابتدا ژاپنیها توسط ساکنین آمریکا به عنوان مردمانی مؤدب و درستکار پذیرفته شدند اما به تدریج ساکنین از این مردمان سختکوش، موفق و همیشه ساکت احساس نفرت کردند.
در این اوان ژاینیها قیمت ابریشمشان را به شدت بالا بردند و یکی از بزرگ ترین مشتریان این ابریشم ارتش آمریکا بود. بنابراین ساخت نایلون دستاورد بزرگی برای آمریکائیها محسوب میشد به طوری که برخی آن را یک جنگ شیمیایی نامیدند. بر این پایه، توضیح دیگری ارائه شده، به این شکل که نایلون از حروف اول این کلمات تشکیل شده است: «دیگه باختی ژاپن پیر» یا «حالا بگیر ژاپن ِ پوسیده ی شپشو.» (کلمه نیپون نام دیگری برای ژاپن است.) به نظر من با بررسی تاریخچه نایلون به این نتیجه میرسیم که همین توضیح درست است.
در طول جنگ جهانی دوم نایلون جایگزین ابریشم آسیایی شد و این ضربهای به ژاپن بود که بازار ابریشم خود را از دست داد. اما ۳۰ سال بعد از جنگ جهانی دوپونت حرفش را عوض کرد. چرا که فکر کردند این داستان اثر نامطلوبی بر روابط ژاپن و آمریکا خواهد داشت
“شرکت البرز نایلون لاله“